Van goeden huize

Noem het een vlaag van verstandsverbijstering. Maar de laatste weken liep ik ineens te twijfelen over mijn achternaam. Toen ik in 2004 met Tim trouwde, mochten we kiezen welke naam we wilden gaan gebruiken. Alles was mogelijk, we konden zelfs van naam ruilen. De enige beperking was dat al onze kinderen dezelfde achternaam kregen. Destijds had ik eigenlijk best graag willen ruilen, hilarisch toch? Maar Tim komt uit een gebroken gezin. Hij vond het belangrijk dat in ons gezin iedereen dezelfde naam zou hebben. En ook al had hij het contact met zijn vader verbroken, toch wilde hij graag dat we zijn achternaam zouden nemen.

“Vooruit dan maar,” dacht ik. Ik was nogal aan mijn eigen achternaam gehecht. En mijn moeder was na haar huwelijk altijd haar meisjesnaam blijven gebruiken. Dat zag ik ook wel zitten. Maar toen ik mijn vader er eens over polste, vond die het prima als ik Tims naam ging gebruiken. Dus dat deed ik. En toen Tim in de jaren daarna weer beter contact kreeg met zijn vader, was het eigenlijk heel fijn dat we allemaal zijn naam hadden. Maar het leven verandert. Tims vader is alweer een paar jaar overleden. We hebben eigenlijk geen contact meer met die kant van de familie. En toen begon het bij mij ineens toch te kriebelen. Want mijn meisjesnaam is ook zo fijn. Daar heb ik me 27 jaar heel prima bij gevoeld. De kinderen worden groter, ik begin weer meer mijn eigen pad te kiezen. En daar hoorde die eigen naam toch ook zo bij. Dus ik gooide eens een balletje op bij Tim. Wou hij gezellig met me overstappen op mijn meisjesnaam? Want dat blijkt gewoon te kunnen. Maar nee, Tim peinst er niet over.

Daar legde ik me natuurlijk bij neer. Toch liet het me nog niet helemaal los. Ik begon zo nu en dan een beetje te googelen op mijn achternaam. Ja, en toen kwam ik natuurlijk interessante naamgenoten tegen. Dan wil je ook weten of dat dan familie van je is. Van het een kwam het ander, en voor ik het wist had ik mijn vaders stamboom uitgeplozen tot begin achttiende eeuw.

Dat is tegenwoordig heel gemakkelijk te doen. Veel archieven zijn online te raadplegen en als je zoekt op een gemeentenaam en het woord genealogie dan kom je vaak al een heel eind. Er zijn ook mensen die hun stamboom online hebben gezet via een betaalde site als Genealogie online of Geneanet of My heritage. Daar kun je hele stukken gratis op meeliften. Soms liep ik in mijn zoektocht vast in de wirwar van namen, datums en plaatsen. Maar als ik er dan een nachtje over sliep en de volgende ochtend met frisse blik naar de gegevens keek, vond ik toch ineens ergens houvast aan een bekende naam, en dan kon ik alsnog de connectie leggen waar ik naar zocht.

Een jaar of tien geleden heb ik ook al eens familielijnen uitgezocht. Maar het is er nu toch echt wel weer een stuk eenvoudiger op geworden. Ik deed onverwacht prachtige ontdekkingen. Zo dacht ik dat ik van een slagersfamilie afstamde, maar mijn voorvaderen waren helemaal geen slager, het waren molenaars. Ze hadden houtzaagmolens op verschillende plaatsen in Friesland. En dat vind ik geweldig leuk! Want mijn eerste eigen werkstuk op de lagere school ging over molens, ik heb dat zelfs nog bewaard. En nu blijken die deel uit te maken van mijn eigen familiegeschiedenis!

Ik vertelde mijn vader natuurlijk tevreden over mijn vondsten. En dat wekte ook de belangstelling van mijn moeder, want vorige week appte ze me een foto van de geborduurde stamboom van een oud-collega. Het was een bijzondere stamboom, want deze collega had niet haar vaders afstamming uitgezocht, maar een stamboom gemaakt van de moeders. Dat ligt niet zo voor de hand, omdat die natuurlijk allemaal andere namen hebben. Als je naar de familie van je moeder kijkt, dan zoek je toch als vanzelf haar vaders lijn uit omdat de gemeenschappelijke achternaam houvast geeft. Maar eigenlijk hoeft dat natuurlijk niet! Als je die moeders met al die verschillende namen zo onder elkaar zag staan zonder de mannen, dan was het eigenlijk helemaal niet zo warrig. Het was juist heel mooi.

Mijn moeder was bijna jarig. Dus kroop ik natuurlijk nog een keer achter de computer en zocht mijn moeders moeders moeders op Dat ging verrassend goed, maar ik liep wel op acht generaties naar boven vast. Dat komt omdat de betbetbetovergrootmoeder van mijn moeder is geboren in Huissen en dat gebied viel van 1384 tot 1816 onder Duitsland. Ik ben daar dus maar gestopt; in Duitse archieven graven gaat me net iets te ver.

En mijn moeders moeders moeders komen denk ik sowieso niet geborduurd aan de muur. In deze familielijn kregen namelijk drie generaties vrouwen dezelfde achternaam. Geen idee wat zich daar heeft afgespeeld, ik kan alleen er maar naar raden. De eerste dochter die haar moeders naam kreeg, is misschien niet erkend door haar moeders echtgenoot omdat ze zijn kind niet kon zijn? Was hij ziek, afwezig? Haar moeder was al ruim een jaar getrouwd toen dit meisje werd geboren. Dus het is best apart dat de baby niet de naam van haar moeders man kreeg. Vervolgens trouwde het kind zelf niet, maar ze kreeg wel een dochter. Die dus ook weer de naam van haar moeder kreeg. Wat moeten deze dames stevig in hun schoenen hebben gestaan! Ik dacht eigenlijk dat dit in de negentiende eeuw helemaal niet bestond in Rooms-Katholieke families. Mijn oma heeft er ook nooit iets over gezegd. Een heel interessant familieschandaal.

“Nou,” zei mijn vader triomfantelijk tegen mijn moeder, toen we het op haar verjaardag bespraken, “als ik dat had geweten, was ik niet zomaar met je getrouwd hoor!” En hoewel ik best snapte dat het een grapje was en hoewel mijn moeder het manmoedig verdroeg, vond ik dat eigenlijk helemaal niet zo aardig van hem. Hoofdschuddend ging ik naar huis.

Ik vergat het, tot ik vanmorgen in mijn mans familiegeschiedenis dook om voor een neefje uit te zoeken hoe we ook alweer verwant zijn aan een hele beroemde Nederlandse voetballer. Tot mijn verrassing kwam ik van een koude kermis thuis. Opa schepte er jarenlang over op. Maar ik heb de hele ochtend Amsterdamse, Friese en Groningse archieven uitgespit en er viel geen enkel verband te leggen. Er is heus wel een oma met dezelfde achternaam, maar in haar familie is helemaal geen gemeenschappelijke voorouder met de familie van die voetballer te vinden. Misschien meer dan tien generaties terug ergens? Maar volgens mij echt niet op achterneefniveau. “Nou,” flapte ik er verontwaardigd uit tegen Tim, “als ik dat geweten had, was ik niet zomaar met je getrouwd hoor!”

Tsja.

Ik mag tegenwoordig dan Tims achternaam dragen, ik blijf toch echt een dochter van mijn vader.